Parafia Ewangelicko-Reformowana w Pstrążnej

---

Historia

Pierwsze dokumenty dotyczące braci czeskich w regionie Kudowy datowane są na rok 1447. Zbór Jednoty Braterskiej w Pstążnej powstał w XVII wieku. Niestety, w 1760 roku miała miejsce tragedia, kiedy to lokalni wyznawcy religii zostali pogromieni. Podczas tego brutalnego ataku w pobliżu kościoła rzymskokatolickiego w Czermnej spalono wiele religijnych dokumentów, a niektórzy wierni zostali zakuci w kajdany oraz deportowani do Wiednia oraz terenów Siedmiogrodu.

W 1763 roku, po przejęciu Ziemi Kłodzkiej przez Królestwo Prus, sytuacja wyznaniowa zaczęła się stabilizować. Region Pstrążnej stał się miejscem osiedlenia wielu uchodźców religijnych, którzy przybyli z Królestwa Czech, części Cesarstwa Austrii rządzonego przez Habsburgów. Większość tych osób, w późniejszych latach, zdecydowała się na przyjęcie reformacji, chociaż niewielka część ze społeczności w Pstrążnej oraz w Bukowinie pozostała wierna luteranizmowi. Zbór kalwiński nawiązywał kontakty z innymi ewangelikami w parafii w Strzelinie oraz Ziębicach.

Rok 1813 przyniósł budowę kościoła w Pstrążnej, a nieco później, w 1817 roku, wzniesiono również budynki plebanii oraz szkoły. W 1829 roku zbór zyskał status samodzielnej parafii w strukturze Ewangelickiego Kościoła Unii Staropruskiej. Wkrótce po tym na proboszcza wybrano ks. Ernesta Josefa Bergmana. Pod jego przewodnictwem nastąpiła budowa kolejnego kościoła, z pomocą funduszy Bratniej Pomocy im. Gustawa Adolfa. Nowy kościół ewangelicko-reformowany w Pstrążnej został uroczyście otwarty w 1848 roku. W ciągu następnych lat duszpasterze zbory wymieniali się pomiędzy kalwinami i luteranami, co trwało aż do 1946 roku.

Na początku mieszkańcy zachowali swoją czeską tożsamość, jednak z czasem, pod wpływem silnych procesów germanizacyjnych, zaczęli się asymilować. W końcu XIX wieku parafia zyskała, przynajmniej formalnie, charakter luterański, mimo iż Sakrament Ołtarza sprawowany był w sposób mieszany, zarówno z opłatkami, jak i z połamanym chlebem, pozostawiając wybór uczestnikom nabożeństwa.

Rok 1932 przyniósł zakaz odprawiania nabożeństw w języku czeskim. W 1933 roku nowym proboszczem został ks. Martin Hoffmann, pochodzący ze Strzelina, który z wiernymi wsparł Kościół Wyznający. Był to ruch sprzeciwiający się wpływom nazistowskim w niemieckim kościele ewangelickim. Mimo zakazu, ks. Hoffmann organizował czeskojęzyczne nabożeństwa w domach, a także lekcje religii, katechizację oraz prowadził rozmowy duszpasterskie. W Bukowinie powstał ośrodek Misji dla Środkowej i Wschodniej Europy, w ramach którego działała szkoła biblijna.

W 1942 roku proboszcz został powołany do Wehrmachtu; jednak zdezerterował i znalazł schronienie w Słowenii aż do końca wojny. Po wojnie wrócił do Pragi, gdzie na zlecenie prezydenta Edvarda Beneša miał zorganizować plebiscyt odnośnie przyłączenia Ziemi Kłodzkiej do Czechosłowacji. Substancja ta spotkała się z pozytywnym odbiorem ze strony członków zboru w Pstrążnej, ale w lutym 1946 ks. Hoffmann został aresztowany i uwięziony przez Urząd Bezpieczeństwa, a następnie deportowany do Czechosłowacji, dzięki staraniom premiera Zdenka Fierlingera.

W 1945 roku parafia liczyła około 150 wiernych, jednak w wyniku przynależności tego regionu do Polski, jej członkowie, na podstawie kryterium wyznaniowego, zostali uznani za Niemców i podlegali wysiedleniu. Większość zborowników emigrowała do okupowanych przez aliantów Niemiec oraz Czechosłowacji. Ci, którzy pozostali, w obliczu braku duszpasterza, do 1948 roku samodzielnie odprawiali nabożeństwa słowa. Ostatecznie, następnie zyskali wsparcie ze strony księży z ewangelicko-augsburskiej parafii w Kłodzku. W 1949 roku parafia w Pstrążnej została włączona do polskiego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego.

Liczba członków nieustannie malała na skutek migracji oraz naturalnych procesów starzenia się zborowników. W latach 70. usługi w parafii pełnił duchowny z Holenderskiego Kościoła Reformowanego.

Wczesne lata 90. przywitały zbór ledwie kilkunastoma członkami. Nabożeństwa odbywały się zaledwie raz lub dwa razy w miesiącu i były prowadzone przez ks. Mirosława Jelinka z parafii w Zelowie. W sytuacjach awaryjnych, takich jak odwiedziny chorych czy pogrzeby, pomoc zapewniała parafia luterańska w Kłodzku.

11 czerwca 1995 roku parafia zyskała swojego duszpasterza, którym został ks. Michał Jabłoński, miejsce jego zamieszkania było w Pstrążnej. W 1998 roku objął stanowisko proboszcza-administratora, które piastował aż do 2007 roku, kiedy to został wyznaczony na administratora parafii w Warszawie. W 2010 roku liczba członków parafii spadła do zaledwie 7.

Współczesność

Aktualnym proboszczem parafii jest ks. Krzysztof Góral, który mieszka w Kleszczowie i jednocześnie pełni funkcję proboszcza w parafii w Strzelinie. Jego zaangażowanie w życie religijne tych wspólnot podkreśla jego wielkie oddanie oraz pasję do pracy duszpasterskiej.

W kościele ewangelicko-reformowanym w Pstrążnej nabożeństwa odbywają się regularnie w każdą pierwszą oraz trzecią niedzielę miesiąca, co sprzyja uczestnictwu wiernych oraz tworzeniu zgranej społeczności lokalnej. Oprócz celebracji religijnych, w świątyni organizowane są również koncerty, co wzbogaca życie kulturalne regionu.

Na terenie Pstrążnej funkcjonuje Ośrodek Wypoczynkowy Kalwinka, który stanowi przestrzeń dla kościelnych obozów młodzieżowych oraz różnych spotkań, zarówno ewangelickich, jak i ekumenicznych. To ważne miejsce, które sprzyja integracji młodzieży oraz wspieraniu duchowego rozwoju w przyjaznej atmosferze.

---

Oceń: Parafia Ewangelicko-Reformowana w Pstrążnej

---